Złota Studnia

Złota Studnia – niewielka jaskinia w podszczytowych partiach Małej Babiej Góry (Cylu) w Beskidzie Żywieckim, jeden z 24 tego typu utworów w całym masywie babiogórskim. Długość 10,2 m^[1].

Położenie

Jaskinia leży w przygrzbietowych partiach Małej Babiej Góry, w obszarze Świstowych Skałek (1418 m n.p.m.) położonych ok. 600 m na północny zachód od jej wierzchołka^[2]. Wejście do jaskini znajduje się na wysokości ok. 1410 m n.p.m., w dolnej części prawej ścianki niewielkiej rozpadliny skalnej, usytuowanej nieco na południe od linii grzbietu, już po słowackiej stronie granicy^[3]. W pobliżu znajduje się jeszcze druga, mniejsza jaskinka o nazwie Złota Studnia II^[1].

Jaskinia leży na terenie Słowacji, w granicach strefy ścisłej ochrony „A” Obszaru Chronionego Krajobrazu Górna Orawa (dawniej rezerwat przyrody Babia hora).

Historia

Jaskinię odkrył dla współczesnej nauki w 1924 r. Zdzisław Stieber^[4]. Zdołał on wówczas zwiedzić jedynie wąski górny korytarz. Komin i dolny korytarzyk, prowadzący do małej komory, przeszli w Nowy Rok 1925 r. Józef Merta i Władysław Midowicz, którzy też nadali jaskini obecną nazwę. Długość jaskini niewiele przekraczała 10 m, jednak pomimo tego przez długi czas była uważana za najdłuższą jaskinię Babiej Góry^[3].

W. Midowicz podaje, że podobno ...w dawnych czasach jaskinia nosiła nazwę Niedźwiedziej Dziury i była o wiele szersza^[3]. Według lokalnych podań mieli się w niej ukrywać zbójnicy. Jaskinia miała być także miejscem prac poszukiwaczy skarbów lub cennych kruszców – stąd miałyby pochodzić ślady drewnianej obudowy oraz szereg znaków, wykutych na skalnej ściance przy wejściu do niej^[3]^[5].

Charakterystyka

Epigenetyczna jaskinia pseudokrasowa, utworzona w gruboławicowych piaskowcach płaszczowiny magurskiej. Powstała w wyniku dylatacyjnego rozwarcia wspomnianych wyżej szczelin skalnych, występujących w rejonie głównego grzbietu babiogórskiego między Złotą Przełączką a Świstowymi Skałkami. Dostęp do wejścia utrudnia duży głaz, który miał być tu zatoczony po II wojnie światowej^[3]. Od wejścia bardzo ciasny korytarzyk prowadzi do pionowej studni, która w latach 20. XX w. liczyła ponad 6 m głębokości. Widoczne w niej były wówczas fragmenty zupełnie zbutwiałej, drewnianej obudowy, pochodzącej prawdopodobnie z pierwszej połowy XIX w. Z dolnej części studni nieco szerszy korytarzyk długości ok. 3 m prowadzi (w tym samym kierunku co górny) do niewielkiej nyży skalnej^[3] lub „jaskińki”, ...w której zmieści się jedna osoba^[5].

Znaczenie turystyczne

Pomimo iż jaskinia leży w bezpośredniej bliskości znakowanych szlaków turystycznych, biegnących grzbietem Małej Babiej Góry (polskiego zielonego oraz słowackiego niebieskiego ), jej zwiedzanie nie jest możliwe, zarówno ze względów ochrony przyrody jak i bezpieczeństwa.

Przypisy

↑ ^a ^b Paweł Franczak, Michał Zatorski, Krzysztof Buczek, Wojciech J. Gubała, Marek Górnik, Karolina Listwan-Franczak, Tomasz Mleczek, Czesław Szura: Inwentaryzacja, waloryzacja i geoochrona jaskiń w Paśmie Babiogórskim i Przedbabiogórskim [w:] "Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii", t. IV, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków 2016, s. 85 – 116
↑ Babia Góra. Zawoja. Mapa Turystyczna 1 : 30 000, wyd. III, wydawnictwo Compass, Kraków 2005 ISBN 83-89165-09-0
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Midowicz Władysław (red.): Złota Studnia, [w:] Mała Encyklopedia Babiogórska, wyd. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 1992, ISBN 83-85557-04-0, s. 100
↑ Zdzisław Stieber: Ślady po dawnych pracach górniczych na grzbietach górskich w Beskidach Zachodnich, Wierchy R. 2, 1924, s. 254-255
↑ ^a ^b Kazimierz Sosnowski: Przewodnik po Beskidach Zachodnich. Tom I. Beskid Śląski i Żywiecki. Wydanie IV pod red. B. Małachowskiego, Wiedza-Zawód-Kultura, Kraków 1948, s. 254

[„Fr-1] Paweł Franczak, Michał Zatorski, Krzysztof Buczek, Wojciech J. Gubała, Marek Górnik, Karolina Listwan-Franczak, Tomasz Mleczek, Czesław Szura: Inwentaryzacja, waloryzacja i geoochrona jaskiń w Paśmie Babiogórskim i Przedbabiogórskim [w:] "Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii", t. IV, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków 2016, s. 85 – 116

[2] Babia Góra. Zawoja. Mapa Turystyczna 1 : 30 000, wyd. III, wydawnictwo Compass, Kraków 2005 ISBN 83-89165-09-0

[„MEB-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Midowicz Władysław (red.): Złota Studnia, [w:] Mała Encyklopedia Babiogórska, wyd. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 1992, ISBN 83-85557-04-0, s. 100

[4] Zdzisław Stieber: Ślady po dawnych pracach górniczych na grzbietach górskich w Beskidach Zachodnich, Wierchy R. 2, 1924, s. 254-255

[„KS-5] Kazimierz Sosnowski: Przewodnik po Beskidach Zachodnich. Tom I. Beskid Śląski i Żywiecki. Wydanie IV pod red. B. Małachowskiego, Wiedza-Zawód-Kultura, Kraków 1948, s. 254

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]